Atipik Otizm Nedir?

Otizm yani otizm spektrum bozukluğu, insanların hakkında her geçen gün çok daha fazla sayıda bilgi sahibi olmaya önem verdikleri rahatsızlıklardan bir tanesi olma özelliğine sahip. Atipik otizm adı verilen rahatsızlık ise pek çok kişinin hakkında tam olarak bilgi sahibi olmadıkları ve bundan dolayı da yanlış anlaşılmaların ortaya çıktığı bir rahatsızlıktır. En temel tabiri ile yalancı otizm yani atipik otizm, kimi yönleri ile benzerlik gösteriyor olsa dahi yaygın gelişimsel bozukluklar spektrumu altındaki bozukluklardan birinin altında sınıflandırılamayan bozukluğa verilmiş olan bir isim şeklinde tanımlanır. Atipik otizm genel olarak otizmden daha az şiddette olup kimi zaman ise otizmden son derece uzak görülebilmektedir.

Dilin amaca yönelik kullanımı konusundaki problemler başta olmak üzere dil ve sosyal iletişim konusundaki sıkıntılar, aşırı utangaçlık, aşırı çekingenlik, özel ve gündelik yaşam sırasında belirli ilkelere karşı aşırı oranda bağlılık gibi durumlar ile kendini gösterdiği görülmektedir. Yaşın ilerlemesi ile beraber atipik otizm konusunda tanı değişirken var olan durum tamamen bir kişilik özelliğine de dönüşebilmektedir. Zamanın ilerlemesi sonucunda otistik belirtiler kaybolmaya başlayabilir. Elverişli şartlar ile iyi eğitimin birleşmesi sonucunda ise var olan bu durumun tamamen normale döndüğü de görülebilir. Dolayısıyla erken tanının yanı sıra doğru tedaviye hızlı bir şekilde geçmenin de önemi son derece büyüktür. Ağır formu bulunmayan atipik otizm ile hafif otizmin birbirinden ayrılması kimi zaman oldukça zor bir hale gelebilir. Dolayısıyla normal gelişimin bir parçası olarak görülebilmektedir.

Atipik Otizmin Belirtileri

• Atipik otizm sahibi bireylerin büyük bir kısmı genel olarak göz kontağı kurmaktan kaçınırlar. Kişinin gözlerine bakıyor olsalar dahi bu durum son derece kısa sürer ya da kişiden ziyade uzaklara doğru bakıyormuş gibi görülürler.
• Yüz ifadesi gibi sözel olmayan ya da sözel ifadelere karşı herhangi bir tepkileri olmaz. Birileri onlara seslendiği zaman bunu duymuyormuş gibi bir davranış sergilerler.
• Kimi atipik otizme sahip bireyleri soğuk, sıcak ya da herhangi bir acıya karşı son derece duyarsız olurlar.
• Kimileri ise bazı ışık, temaysa da dokunuşa karşı oldukça hassas bir yapıya sahiptirler.
• Etraflarında ortaya çıkacak olan bazı değişikliklere son derece stresli şekilde tepkilerini gösterirler. Özellikle çocukluk dönemindeki kimi bireyler odalarında ya da evlerinde var olan düzenlerinin bozulmasına karşı tahmin edilenden çok daha şiddetli şekilde tepkilerini gösterebilirler. Mesela odalarındaki eşyaların yerleri değiştirilmişse, bu eşyalar tam olarak eski yerlerine konulana kadar kendilerini yere vurup ağlama eğilimi gösterirler.
• Bir şeyleri rutin şeklinde görmeyi ve yapmaya alıştıkları şeyleri severler. Kendi zihinlerinde yaşamış oldukları ortamın bir haritasını gezdirirler. Bu aşamada yapılacak en ufak bir değişiklik bile kişinin tahmin edilenden çok daha büyük bir stres altına girmesine sebebiyet verir.
• Çocukluk döneminde atipik otizm ile beraber kimi çocuklar son derece saldırgan bir yapıya sahip olabilirler. Yalnızca başkalarına ve eşyalara değil kendilerine de zarar verme eğilimi gösterirler.
• Korku ya da tehlike duygusu hissetmezler. Mesela ateşle oynayabilir ya da korkusuz şekilde trafiğe çıkabilirler.

Atipik otizmde erken tanının ve teşhisin koyulmasının önemi tahmin edilenden çok daha büyüktür. Erken dönemde tanının koyulması ile beraber anne babaların yapmaları gereken en önemli şey, çocuklarının sistematik ve yoğun bir şekilde eğitim almaya başlamalarını sağlamak olacaktır. Atipik otizm ile alakalı yapılmakta olan araştırmalara göre, haftalık olarak 30 saatin üstünde ve uygulamalı davranış analizine dayalı eğitim almakta olan çocukların yaklaşık olarak %40’ı, herhangi bir sorunla karşılaşmadan kaynaşma eğitimine devam edebiliyorlar. Otizm ya da atipik otizm fark etmez; bu rahatsızlığa sahip olan kişilerin toplumsal yaşama katılımlarının sağlanabilmesi adına kanıtlanmış olan tek etkili yol, yoğunlaştırılmış bireysel eğitimdir.

Atipik Otizm Tedavisi

Çocukların atipik otizm belirtileri göstermeleri sonrasında hiç zaman yitirmeden uzman isimler ile iletişime geçmenin önemi son derece büyüktür. Sonraki aşamada belirlenecek süreç içerisinde çocuk psikoeğitsel terapiler ve özel eğitimler ile beraber sosyal becerilerde ciddi anlamda gelişme sağlanır. Böylece çocuk kendini çok daha iyi ifade edebilirken aynı zamanda davranış problemleri azalırken bilişsel düzeyleri gelişim göstermeye başlar. Doğru şekilde eğitim ve terapi almaya devam etmesi ile beraber motor becerilerinde artış gözlenir, konuşma becerileri gelişir ve bilişsel düzeylerinde gelişim kendini gösterir.

Konu otizm olduğu zaman bu alanda en iyi şekilde gelişme göstermekte olan grup atipik otizm olarak bilinir. Kimi aileler için var olan süreç son derece yıpratıcı olup kabullenme sürecinin uzamasına sebebiyet verebilir. Lakin ailelerin bu aşamada unutmamaları gereken en önemli şeylerin başında, onların bu durumu kabullenmeleri ile beraber çocuklarının gelişiminin de aynı şekilde hızlanarak süreceği gelmektedir. Eğer ki aile negatif davranış ve duyguların içerisine girerlerse çocukların bundan olumsuz şekilde etkilenmesi de son derece olası hale gelir.

Atipik Otizmde Aile Eğitimi

Uzman kontrolleri ve profesyonel anlamda verilen eğitim atipik otizm için ne kadar önemli olsa da bu aşamada aile içerisinde verilecek olan eğitim, farklı oyunlar ve iletişim ile desteklenmesi sonucunda tedavi sürenin hızlanmasına yardımcı olabilir. Bireyin içerisinde yer aldığı tedavi sürecinde anne babanın ona destek olması, teşvik edilmesi, hoşlandığı oyunların ve aktivitelerin aile içerisinde yapılması ile beraber sosyalleşme adına güven verici olguların ortaya çıkartılması da sağlanmış olur. Süreç sırasında bireye karşı hoşgörülü olunmalı ve yapamadığı şeylerde asla onu suçlayıcı davranışlarda bulunulmamalıdır.

Ailelerin atipik otizm konusunda çocuklarını yalnızca uzmana emanet etmesi dışarıdan bakıldığı zaman doğru bir adım gibi görülse de gerçekte yetersiz kalacaktır. Çünkü birey günlük olarak yalnızca belirli süreler boyunca eğitim ve terapi görür. Daha sonrasındaki süreçte ailesinin yanında zamanını geçirir. Bu aşamada ailenin çocuğunu tek başına bırakması, atılabilecek en yanlış adımdır. Çünkü atılacak bu adımın sonucunda çocuk ne yazık ki kendini sosyallikten uzak hissedecek ve bu durum da onun hem psikolojisini ve gelişim sürecini olumsuz anlamda etkileyecektir.

Özellikle de son yıllarda başta atipik otizm olmak üzere bireylerin karşı karşıya kalmış olduğu pek çok farklı rahatsızlıkta, kişinin yaşamını mümkün olan en iyi şekilde sürdürebilmesi adına farklı tedaviler ortaya koyulmaya devam ediyor. Düşünülenin aksine ise bu tedaviler, eğitimler ve terapiler sadece hem bireyin hem de yakın çevresinin atmış olacakları doğru adımlar ile beraber istenilen sonuçların elde edilmesini sağlar. Atipik otizmli bireyler çoğu zaman daha içe kapanık bir profil çizerler.

Yeni kişiler ile tanışmak ya da hali hazırda tanıştıkları kişiler ile etkileşime girmek onlar için ciddi anlamda sorun teşkil edebilir. Tam da bu noktada ailenin çocuğa vermiş olacakları destek devreye girecektir. Atipik otizm konusunda yeterli bilgiye sahip olan anne babalar, uzman isimler ile yapacakları fikir alışverişleri ile beraber yalnızca konu hakkında akıllarında yer eden sorulara cevap almıyorlar. Aynı zamanda çocuklarıyla en iyi şekilde neler yapabilecekleri konusunda da profesyonel şekilde destek alabiliyorlar.