Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklarda yaygın olarak görülen bir nörogelişimsel durumdur ve en belirgin özelliği dikkat eksikliğidir. Ancak dikkat eksikliği, her zaman DEHB’nin bir işareti olmayabilir. Çocuğunuzun bu durumu yaşayıp yaşamadığını anlamak için bazı belirgin belirtileri gözlemleyebilirsiniz. Peki, çocuğunuzda dikkat eksikliği olup olmadığını nasıl anlarsınız? İşte dikkat etmeniz gereken başlıca işaretler:
1. Odaklanma Sorunları
Dikkat eksikliği olan çocuklar, uzun süre bir işe ya da göreve odaklanmakta zorlanırlar. Ders çalışırken, oyun oynarken veya bir hikaye dinlerken dikkatleri kolayca dağılabilir. Çocuğunuz sık sık başladığı bir işi yarıda bırakıyor ya da tamamlamakta zorlanıyorsa bu dikkat eksikliğinin bir işareti olabilir.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuz ödev yaparken sık sık masadan kalkıyor, başka şeylerle ilgileniyor ya da odaklanması gereken bir konuyu çok çabuk unutuyorsa dikkat eksikliği söz konusu olabilir.
2. Görevleri Tamamlamada Zorluk
Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, başladıkları bir işi bitirmekte zorlanabilirler. Çocuğunuz, ödevlerini ya da günlük sorumluluklarını tamamlamakta sürekli zorlanıyorsa bu durum dikkat eksikliğinin bir belirtisi olabilir. Ayrıca, bir görevden diğerine geçerken de zorlanabilirler.
- Örnek davranışlar: Bir projeyi bitirmeden başka bir projeye geçmesi, sorumluluklarını yerine getirmekte sürekli unutkan olması ya da işleri zamanında tamamlayamaması dikkat eksikliğinin göstergeleri olabilir.
3. Detaylara Dikkat Edememe
Dikkat eksikliği olan çocuklar, detaylara dikkat etmekte zorlanır ve bu durum, özellikle okul çalışmalarında sorun yaratabilir. Sıklıkla küçük detayları kaçırabilir, basit hatalar yapabilir ya da talimatları yanlış anlayabilirler.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuzun öğretmeni, derslerde basit hatalar yaptığını ya da talimatları tam olarak anlamadığını belirtiyorsa bu, dikkat eksikliğine işaret edebilir.
4. Unutkanlık
Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, sıklıkla unutkanlık yaşarlar. Ev ödevlerini ya da bir etkinliğe katılmak için gerekli eşyaları unutabilirler. Günlük hayatlarında sık sık hatırlamaları gereken şeyleri unutabilirler.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuz sık sık eşyalarını kaybediyor, ödevlerini yapmayı unutuyor ya da hatırlatmalara rağmen görevlerini yerine getirmiyorsa dikkat eksikliği olasılığı değerlendirilebilir.
5. Organizasyon Sorunları
Dikkat eksikliği olan çocuklar, işleri organize etmekte zorlanabilir. Görevlerini zamanında yerine getirme, ders materyallerini düzenleme ya da belirli bir plana sadık kalma konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Bu durum, onların akademik başarılarını olumsuz etkileyebilir.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuz, okul çantasını düzenlemekte zorlanıyor, ödevlerini hangi sırayla yapacağını bilemiyor ya da zaman yönetiminde sık sık sorun yaşıyorsa dikkat eksikliği belirtilerini taşıyor olabilir.
6. Sürekli Dalgınlık
Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, sık sık dalgın olabilirler. Bir görev ya da konuşma sırasında düşünceleri başka yerlere kayabilir ve söylenenleri kaçırabilirler. Bu da onların sosyal ilişkilerini etkileyebilir, çünkü diğer çocuklarla ya da yetişkinlerle tam anlamıyla etkileşim kurmakta zorlanırlar.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuz sık sık size ya da öğretmenine sorular sormasına rağmen anlatılanları anlamamış gibi davranıyorsa ve dikkatini toplayamıyorsa, dikkat eksikliği yaşama ihtimali vardır.
7. Dinleme Zorluğu
Dikkat eksikliği olan çocuklar, bir konuşmayı ya da talimatları sonuna kadar dinlemekte güçlük çekebilirler. Bir görev ya da talimat verildiğinde, sonunu beklemeden farklı bir şeye odaklanabilir ve ne yapması gerektiğini unutabilirler.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuz bir şeyler anlatırken sık sık dikkati dağılıyor ya da verdiğiniz talimatları sonuna kadar dinlemeden harekete geçiyorsa dikkat eksikliği belirtisi olabilir.
8. Sık Sık Yaptığı Hatalar
Dikkat eksikliği olan çocuklar, dikkatsizce yapılan hatalarla sıkça karşılaşabilirler. Ödev yaparken yanlışlıkla soruları eksik bırakma, basit matematik hataları ya da okuduğunu yanlış anlama gibi durumlar yaşanabilir.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuzun ödevlerinde ya da günlük görevlerinde sık sık basit ve dikkatsiz hatalar yapması, dikkat eksikliğine işaret edebilir.
9. Görevden Kaçınma
Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar, odaklanmayı gerektiren ya da uzun süre dikkat gerektiren görevlerden kaçınma eğiliminde olabilirler. Özellikle ders çalışmak, okuma yapmak ya da uzun süreli bir proje üzerinde çalışmak gibi görevlerden kaçınabilirler.
- Örnek davranışlar: Çocuğunuz ödev yapmak istemiyor, ders çalışırken sürekli ara veriyor ya da dikkat gerektiren işlerden kaçınıyorsa bu bir işaret olabilir.
Çocuğunuzun yukarıdaki belirtileri sergilediğini fark ediyorsanız, dikkat eksikliği ya da DEHB durumu söz konusu olabilir. Ancak, dikkat eksikliğinin her zaman DEHB anlamına gelmediğini unutmamak önemlidir. Çocuğunuzun davranışlarını gözlemleyerek, gerektiğinde bir uzmandan destek alabilirsiniz. Erken teşhis, çocuğunuzun akademik ve sosyal yaşamını olumlu yönde etkileyecek stratejilerin geliştirilmesine yardımcı olur. Çocuğunuza doğru yaklaşım ve destekle, dikkat eksikliğini yönetmek ve daha etkili bir öğrenme süreci sağlamak mümkün olacaktır.
