Hiperaktivite ve dikkat eksikliği, geçmiş dönemlerde üzerinde çok fazla durulmamış olsa da günümüzde artık var olan etkileri hakkındaki araştırmalar ciddi anlamda artış göstermeye başlamış durumda. En basit tanımı ile bu iki durum çocukluk döneminde görülen, çocukta işlevselliği ve davranışları etkileyen nörogelişimsel bozukluklar arasında yer alırlar. İkisinin aynı olduğu düşünebilir. Lakin benzerliklerinin yanı sıra çeşitli farklılıkları içerilerinde barındırırlar.
Farklılıklar
- Dikkat eksikliği olarak adlandırılan durum; çocuğun dikkatinin çok hızlı şekilde dağıldığı, ona verilen çeşitli görevlerde sıklıkla dalgınlık yaşadığı ve odaklanma aşamasında ciddi oranda zorlandığı bir durum olarak tanımlanır. Yalnızca dikkat eksikliği yaşamakta olan çocuklarda hareketlilik sorunları daha az seviyede görülür. Fakat Hiperaktivite ile birlikte dikkat eksikliği sorunu yaşayan çocuklarda Hiperaktivite belirtileri daha baskın düzeylerde olabilir.
- Hiperaktivite yaşayan çocuklarda devamlı şekilde yer değiştirme, aşırı düzeyde hareketlilik, dürtüsel davranışlar ve sakin kalamama tarzındaki davranışlar ön plana çıkar. Böylesi durumlarda ise çocuk kontrolsüz şekilde davranmaya başlarken devamlı olarak hareket eder. Dikkat eksikliği bozukluğu olması durumunda ise aşırı hareketlilik durumu daha az düzeyde belirgin olabilecektir.
- Dikkat eksikliği bozukluğu olan bireylere bakıldığı zaman dürtüsel davranışlar daha az belirgin seviyelerdedir. Hiperaktivite ise ağırlıklı olarak dürtüsel davranışları içermektedir. Çocuklar sorumluluk almadan davranma, sabırsız olma ve düşünmeden tepki verme gibi davranışlar ortaya çıkartırlar.
- Gerek dikkat eksikliği gerekse Hiperaktivite bozukluğu olan bireylerde tedavi konusunda adımlar bireyselleştirilmiş şekilde atılır. Hiperaktivite ağırlıklı durumlarda düzenleme stratejileri ve davranış terapileri daha etkili sonuçların ortaya çıkmasını sağlar. Dikkat eksikliği ağırlıklı olarak durumlarda ise dikkat odaklı terapilerin yanı sıra stratejiler belirlemek önemlidir.
- Nörogelişimsel bu iki bozukluk kendi içerisinde farklı alt tiplere sahiptir. Kimi çocuklarda ağırlıklı olarak dikkat eksikliği belirtileri daha baskın olurken kimilerinde ise Hiperaktivite belirtileri öne çıkmaktadır. Dolayısıyla çocuğun göstermiş olduğu belirtilere göre farklılıklar görülebilmektedir.
Benzerlikler
- Hem dikkat eksikliği hem de Hiperaktivite durumlarında çocukların benlik değerlerinde ve özsaygılarında eksilmeler göze çarpar. Hiperaktivite kaynaklı dürtüsel davranışlardan ötürü ceza almak, dikkat eksikliği kaynaklı başarısız sonuçlarla karşılaşmak çocukların özgüvenlerinde ciddi anlamda düşüşlerin ortaya çıkması söz konusu olur.
- Her iki nörogelişimsel bozukluk durumunda çocuğun günlük yaşam işlevselliğinde etkilenmelerin görülmesi son derece olasıdır. Akademik başarı, zaman yönetimi, evde verilen görevleri yapma, arkadaşlar ile ilişki kurma konusunda sorunlar yaşarlar.
- Dikkat sorunları Hiperaktivite ve dikkat eksikliği durumlarında var olan ortak noktalardan bir diğeridir. Çocuklar hangi yaş grubu içerisinde olurlarsa olsunlar fark etmez dikkatleri sürdürme konusunda sorun yaşarlar. Çok hızlıca dikkatlerinin dağılmasının yanı sıra uzun süre odaklanma durumu da onlar için çoğu zaman mümkün olmaz.
Ortaya çıkan bu nörogelişimsel bozukluklar hakkında tam olarak bilgi sahibi olmayanlar, ikisinin tamamen aynı olduğu ve bir süre sonrasında kendi kendine ortadan kalkacağı düşüncesine sahip olabiliyorlar. Gerçekte ise belirtilerin ortaya çıkması ile birlikte hiç zaman kaybetmeden uzmanlar ile iletişime geçilerek gerekli desteğin alınması sağlanmalıdır. Bu aşamada doğru yöntemlerin seçilmesinin önemi son derece büyüktür.
Gerekli terapilerin ve tedavilerin düzenli şekilde yapılması ile birlikte çocukların karşılaştıkları ve onların yaşamlarını ciddi anlamda etkileyen sorunlara karış nasıl adımlar atmaları gerektiği konusunda gerekli bilgilere sahip olacaklar. Bununla birlikte anne babaların da konular hakkında bilgilendirilmesi sayesinde de çocukların yaşamış oldukları sonuçlar karşısında onları desteklerler ve çocuklar da kendilerini çok daha iyi hissederler.
