Evde ya da okulda aniden bağıran, eşyaları fırlatan ya da kardeşine vuran bir çocukla karşı karşıya kalmak, ebeveynler ve yetişkinler için oldukça sarsıcı olabilir. “Saldırganlıkla baş etmek” çoğu zaman sabır ve anlayış gerektirir. Ama öncelikle bu davranışın sadece bir davranıştan ibaret olmadığını, altında yatan duyguların ve sebeplerin farkına varmak gerekir.
Saldırganlık Ne Zaman Bir Mesaja Dönüşür?
Her çocuğun zaman zaman sinirlendiği, bağırdığı ya da isyan ettiği anlar olabilir. Ancak bazı çocuklar bu tepkileri daha yoğun ve sık yaşar. Vuruyor, kırıyor, bağırıyor şeklindeki davranışlar, çocuğun baş etmekte zorlandığı duyguların dışa vurumudur. Çoğu zaman bu bir mesajdır: “Beni fark edin”, “Anlamıyorsunuz”, “Çaresizim.” Saldırganlık, duygusal bir alarm olabilir.
Neler Bu Davranışları Tetikler?
Uyaran fazlalığı, uyku düzenindeki bozukluklar, kardeş kıskançlığı, anne-baba çatışmaları ya da sosyal ortamda yaşanan dışlanmalar gibi birçok neden saldırgan davranışları tetikleyebilir. Çocuklar çoğu zaman ne hissettiklerini tanımlayamazlar. Bu nedenle yaşadıkları yoğun duygular, fiziksel hareketlerle kendini göstermeye başlar. Bu noktada çocuklarda saldırganlık yalnızca bastırılacak bir davranış değil, anlaşılması gereken bir iç dünyayı işaret eder.
“Ne Yapmalıyım?” Sorusunu Farklı Sormak
Çocuğunuz bir anda bağırmaya başladığında ya da oyuncaklarını fırlattığında “Bu davranışı nasıl durdururum?” yerine “Bu davranış bana ne anlatıyor?” sorusunu sormak, bakış açısını değiştirir. Bu noktada çocuğun duygusal durumunu anlamaya çalışmak, onun dünyasına bir adım daha yaklaşmak anlamına gelir. Saldırganlıkla baş etmek, sadece davranışı bastırmak değil, o davranışın kaynağına dikkatlice bakabilmektir.
Kendini İfade Etmenin Başka Yolları
Birçok çocuk, nasıl hissettiğini anlatacak sözcüklere sahip değildir. Bu yüzden öfke, kızgınlık ya da hayal kırıklığı genellikle fiziksel tepkilere dönüşür. Bağırmak ya da vurmak, aslında bir iletişim kurma biçimidir. Bu durum, çocuğun dilinin henüz duygularına yetişemediğinin bir işaretidir. Bu nedenle çocuğun tepkileri sadece “olumsuz” değil, aynı zamanda “anlamlı”dır.
Vuruyor, kırıyor, bağırıyor diye tarif ettiğimiz bu davranışlar, çocuğun dünyasında nelerin olup bittiğine dair güçlü işaretler taşır. Bu işaretleri doğru okuyabilmek, hem çocukla kurulan bağı güçlendirir hem de uzun vadede güvenli bir iletişim zemini oluşturur. Her davranış, bir duyguya açılan kapıdır; bu kapıyı yargılamadan, sabırla aralamak gerekir.
