Mizaç; duyguların şiddetinin, gösterilme hızının, süresinin ve sönme hızının bireylerdeki farklılığı olarak tanımlanmaktadır. Mizaç türleri bu alanda çalışan iki bilim insanı olan Thomas ve Chess tarafından zor çocuk, kolay çocuk ve yavaş harekete geçen çocuk olmak üzere üç farklı kategoride incelenmiştir.
Thomas ve Chess’e göre,
- Kolay çocuklar; Genellikle pozitif duygu durumunda olan çocuklardır. Hızlıca düzenli alışkanlıklar oluştururlar ve yeni deneyimler karşısında cesur ve uyumludurlar. Yabancılara sevecen yaklaşırlar. Yeni bir ortama girdiklerinde öne çıkmaktan çekinmezler.
- Zor çocuklar; Sıklıkla ağlayan ve olumsuz duygulanıma meyilli çocuklardır. Günlük alışkanlıklarında düzen oluşturmakta zorluk çekerler. Değişime karşı dirençlidirler. Yeni bir ortama girdiklerinde alışma sürecinden geçerler ve yabancılarla iletişim kurmaktan çok keyif almazlar.
- Yavaş harekete geçen çocuk; Kısmen olumsuz ve düşük yoğunlukta duygu durumları vardır. Faaliyet düzeyleri azdır. Bilinmeyen bir uyarana verdikleri tepkiler, zor çocuklar gibi direnç ya da kolay çocuklar gibi uyum değil, o uyarandan uzaklaşmaktır.
Çocukların mizacının ne olduğunu detaylıca öğrenmenin bize pek çok faydası vardır. En önemlilerinden biri çocuğa yaklaşımımızı doğru seçebilmek ve “Çocuğun mizacı ile çocuğun başa çıkması gereken çevresel talepler arasındaki uyum” manasına gelen uyum iyiliği kavramını günlük hayata entegre edebilmektir. Çocukların mizacı bizim elimizde olmasa da mizacın direncini arttırıp azaltabilmek bizim elimizdedir.
Zor çocuk olarak nitelendirebileceğimiz bir çocuktan, ilk kez deneyimlediği bir şeyi sakin, pozitif, uyumlu karşılamasını beklemek, hem bekleyen ebeveyn hem de çocuk açısından zorlayıcı bir süreç olacaktır. Ama çocuğun zorlanacağını tahmin edip baskı kurmadan destekte bulunarak ilerlenirse ve çocuğun çevresi mizacına, ihtiyaçlarına göre dizayn edilirse iki taraf da mutlu olacaktır.
Thomas ve Chess her mizaç türü için farklı ebeveynlik stratejisi uygulanması gerektiğini savunmuştur. Siz de çocuğunuzun mizacı ve uygulamanız gereken stratejiler konusunda zorlanıyorsanız bu alanda yazılan kitap ve makalelerden araştırabilir ya da bir uzmandan destek alabilirsiniz.
