Duygusal Zeka Nedir?
İnsanların duygularını anlamaya ve tanımlamaya yardımcı olan duygusal zeka, yüksek düzeylerde olması durumunda kişinin hedeflerini ulaşmasına, ona verilen görevleri en iyi şekilde tamamlamasına yardımcı olabilmektedir.
Genel olarak duygusal zeka, yalnızca başkalarının duygularını anlayabilmek ve etkileyebilmekle beraber kişinin kendi duygularını anlama, tanıma ve yönetme yeteneği olarak da tanımlanabilmektedir. Kişi, duyguların davranışları yönlendirdiğini ve bununla beraber de karşısındaki kişileri de olumsuz ya da olumlu şekilde etkilediğinin farkında olmayı da içerisinde barındırır.
Her ne kadar duygusal zeka karmaşık ya da belirsiz bir kavram gibi görülebilir olsa da bu becerinin geliştirilebilmesi için belirli yollar bulunmaktadır. Kişinin duygusal zeka becerilerini geliştirmek adına zaman ayırması, çevresindekiler ile ilişkiler kurması ve ona verilen görevleri yerine getirmesi konusunda çok daha iyi olması adına ciddi şekilde yardımcı olabilmektedir.
Duygusal Zeka Önemli Midir?
Sahip olunan duygular, kişinin düşünmeden hareket etmesine sebebiyet verebilir. Duygusal zeka sahibi olmak, gerçeklere nazaran dürtülere bağlı şekilde hareket edilebilecek durumlardan kaçmaya yardımcı olabilmektedir. Yalnızca kendi duygularını anlayarak yönetmek değil, başkalarının da duygularını anlamak; profesyonel ve kişisel yaşamında da çok daha başarılı olmasını destekler.
Duygusal zekanın büyük rol oynayabileceği durumlar ise genel olarak şöyle listelenebilir;
- Çatışmaları çözmek
- Bunalmış ve stresli hissedildiği zaman duyguları yönetebilmek
- Başkaları ile olan ilişkileri geliştirebilmek
- İşbirliği ortamını ortaya çıkartmak
- Başkalarının duygularını hiçbir şekilde incitmeden zor olan konuşmaları yapabilmek
- Başkalarını motive etmek ve onlara koçluk yapmak
Duygusal Zeka Ölçülebilir Mi?
Konu duygusal zeka olduğu zaman birçok kişi bunun ölçülebilir olamayacağı düşüncesine sahip oluyorlar. Gerçekte ise duygusal zekanın düzeylerini ölçmek adına farklı değerlendirmeler geliştirilerek kullanılmaya devam etmektedir. Yapılan değerlendirmeler, herhangi bir topluluk içerisindeki potansiyel liderlerin belirlenmesi için sık şekilde tercih edilir. Bu aşamada en yaygın olarak bilinen testler yetenek testleri ve öz bildirim testleridir.
Yetenek testleri, katılan kişilerin durumları tanımlama, algılama, anlama ve yönetme becerilerini değerlendirmeyi hedefler. Öz bildirim testi ise kişinin kendine ait davranışlarını değerlendirmek adına yanıtlayan kişinin yanıtlarına ya da bu süreçteki ifadelerine dayanmaktadır.
Duygusal Zeka Nasıl Geliştirilir?
Her ne kadar pratik ve zaman gerektiriyor olsa da duygusal zeka doğru adımların atılması sonucunda geliştirilebilir. Özellikle anne babalar, çocuklarının duygusal zekalarını geliştirebilmek adına farklı adımları atabilirler.
Farkındalık Pratiği: Çocuğun hem kendi hem de başkaları arasında var olan etkileşimlere dikkat etmesi için zaman ayrılmalıdır. Karşılarındaki kişilerin beden dili, yüz ifadeleri ve sözleriyle onlara söylediklerini dinleyebilirler. Böylece insanların duygularını nasıl kullandıklarını ve nasıl tepkiler verildiğini gözlemlemelerini ve kendi empati yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Tepkileri Yönetmek: Çok hızlı duygu değişimleri bulunan çocuklarda duygusal zeka gelişimi için aynı koşullar içerisinde ona nasıl davranılması istendiğini düşünmeleri lakin her zaman aynı tepkilerin kişiler tarafından verilmeyeceğini bilmeleri talep edilebilir. Çocuğun bir durum karşısında vermiş olduğu tepkiler ve bu tepkileri vermesinin nedenleri konuşulmalıdır.
Hatalardan Ders Almak: Her insanın kaç yaşında olursa olsun hata yapabileceğinin bilinmesinin çocuklara yansıtılması oldukça önemlidir. Duygusal zeka gelişimi adına belirli bir duyguyu yanlış yorumlaması ya da birinin duyguların inceleme şeklinin iyi olmadığını fark ettikleri zaman bundan ders alarak sonraki sefere duruma farklı davranması istenmelidir.
İlk başlarda duygusal zeka gelişimi zor gelebilir. Bu aşamada pes etmek yerine gelişim sürecini hayatın olağan akışına yaymak en etkili sonuçları beraberinde getirecektir. Böylelikle çocuk, duyguların onun zayıf yönü olmadığını bilecek ve bu alanda kendini geliştirdiği zaman çok daha avantajlı bir konuma geleceğini bilecektir.
